W ramach cyklu Spotkania z orzecznictwem, dzisiaj poruszę temat przeciwdziałania mobbingowi. Kodeks pracy wyraźnie wskazuje, że jest to obowiązek pracodawcy. Nie precyzuje jednak, w jaki sposób ma go zrealizować.
A to powoduje niejasność dla pracodawców i organizacji - co należy zrobić, by uwolnić się od mobbingu? Z pomocą przychodzi nam orzecznictwo, w którym podkreśla się istotę dbałości o relacje pracownicze.
Poza możliwymi formami działań (anonimowe ankiety, wewnętrzna procedura antymobbingowa, powołanie komisji antymobbingowej) Sąd Najwyższy w jednym z wyroków wskazuje na psychologiczne aspekty obowiązków pracodawcynp. dbanie o dobrą atmosferę w pracy, czy rozwiązywanie konfliktów.
Rzadkie spojrzenie na mobbing
To rzadkie spojrzenie na mobbing. Tym bardziej, że zwykle przeciwdziałanie mobbingowi sprowadza się po prostu do powołania komisji antymobbingowej. Ale to zbyt mały i zbyt późny krok. Mobbingowi należy nie tylko przeciwdziałać, ale przede wszystkim zapobiegać!
Jak można zapobiegać mobbingowi?
A staje się to możliwe poprzez prewencję i wcześniejszą dbałość o relacje pracownicze. Jak można to zrobić?
Kluczowe działania prewencyjne:
- Szkolenia komunikacyjne i dbałość o prawidłową komunikację między pracownikami
- Dostrzeganie konfliktów jako nieuniknionego elementu relacji międzyludzkich i odpowiednie podejście do ich rozwiązywania
Pokazuje to, że w rzeczywistości psychologiczne i prawne aspekty zatrudnienia idą ze sobą w parze. By w pełni przeciwdziałać mobbingowi należy być tego świadomym i zaangażować wszystkich pracowników.
Analiza wyroku SN z 3 sierpnia 2011 r., sygn. akt I PK 35/11
Zapraszam do zapoznania się z omówieniem wyroku. Sąd Najwyższy stwierdził, że pracodawca nie odpowiada z tytułu mobbingu wówczas, gdy udowodni, że dochował należytej staranności przeciwdziałając mobbingowi.
Ale w jaki sposób może przeciwdziałać mobbingowi, by w przypadku procesu sąd uznał to za działanie skuteczne?
Wskazania Sądu Najwyższego
Jak dalej wskazał SN, pracodawca powinien przeciwdziałać mobbingowi w szczególności:
Szkolenia pracowników
Informując o niebezpieczeństwie i konsekwencjach mobbingu
Stosowanie procedur
Które umożliwią wykrycie i zakończenie tego zjawiska, np. stosowanie anonimowych ankiet
SN podkreślił, że dobór właściwych środków uzależniony pozostaje od konkretnego pracodawcy, jak na przykład rodzaju środowiska pracy, charakteru i ilości interakcji między pracownikami, grożących wystąpieniem tego negatywnego zjawiska, wpływem rodzaju wykonywanej pracy.
Obowiązki szczegółowe wynikające z przepisów ogólnych
Co ważne, dalej SN powołał się na ogólne obowiązki pracodawcy, z których wynikają bardziej szczegółowe obowiązki:
"Pracodawca jest obowiązany wpływać na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego (art. 94 pkt 10 kp.), ma obowiązek przeciwdziałać mobbingowi (art. 94³ § 1 kp.), ma obowiązek szanować godność i inne dobra osobiste pracownika (art. 11¹ kp.)."
Z tych ogólnie sformułowanych obowiązków wynikają obowiązki szczegółowe:
- 1
Dbanie o dobrą atmosferę pracy
Aktywne kształtowanie pozytywnych relacji w zespole
- 2
Przeciwdziałanie konfliktom
Mediacja i rozwiązywanie sporów między pracownikami
- 3
Zapobieganie naruszaniu godności pracowników
Kontrola języka i zachowań w miejscu pracy
Niedopuszczalne zachowania
Nie jest dopuszczalne (jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego) wzajemne odnoszenie się do siebie pracowników z użyciem słów obraźliwych, wulgarnych, obelżywych i obscenicznych.
Kluczowe wnioski z orzeczenia
To pokazuje, że często, gdy atmosfera w pracy jest naganna, gdy konflikty nie są rozwiązywane, to właśnie wtedy istnieje ryzyko, że mogą pojawić się zachowania noszące znamiona mobbingu.
Najważniejszy wniosek
SN podkreślił istotną kwestię, jaką jest konieczność prewencji - dopiero takie działanie może w pełni uwolnić organizację od mobbingu. Pamiętajmy, że do przeciwdziałania mobbingowinie wystarczy tylko procedura „na papierze". Istotne jest realne, prewencyjne działanie.
Praktyczne rekomendacje
Na podstawie analizy tego wyroku, jako ekspert w dziedzinie Employee Relations, rekomenduję pracodawcom:
💡 Kompleksowe podejście do prewencji
- • Regularne szkolenia dla wszystkich pracowników
- • Monitoring atmosfery pracy przez anonimowe ankiety
- • Szybkie reagowanie na pierwsze sygnały konfliktów
- • Jasne zasady komunikacji i współpracy
Podobał Ci się artykuł?
Podziel się nim z innymi
Potrzebujesz wsparcia w przeciwdziałaniu mobbingowi?
Oferuję kompleksowe wsparcie w tworzeniu skutecznych systemów prewencji mobbingu, szkolenia dla kadry oraz konsultacje w zakresie Employee Relations.
