Nie każde wrogie, czy negatywne zachowanie, którego doświadczamy w pracy, to mobbing.Zdarza się, że będąc stroną konfliktu wydaje nam się, że doświadczamy mobbingu.
Tymczasem, żeby mówić o mobbingu, muszą zostać spełnione liczne przesłanki. Poznajmy je szczegółowo.
Definicja mobbingu z Kodeksu pracy
"Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników."
Kluczowa informacja
Co ważne, wszystkie przesłanki muszą zostać spełnione ŁĄCZNIE. Nie jest łatwo udowodnić mobbing, tym bardziej, że ciężar dowodu spoczywa na pracowniku, a to oznacza, że to właśnie pracownik ma dostarczyć dowodów, które przekonają sąd, że doświadczył on mobbingu.
Wobec tego, czym jest konflikt?
Konflikt to niezgodność, sprzeczność interesów, a samo słowo „conflictus" wywodzące się z łaciny oznacza po prostu zderzenie. Obecnie przyjmuje się, że konflikt jest nieunikniony, jest zjawiskiem powszechnym w relacjach międzyludzkich.
Pozytywna strona konfliktów
Konflikt jednocześnie może doprowadzić do dobrych rezultatów, do prawdziwego odnalezienia potrzeb zwaśnionych stron - o ile będzie prawidłowo pokierowany. Konflikt może być początkiem mobbingu – ale zdecydowanie nie musi.
Jak jednak rozpoznać, czy sytuacja, w której uczestniczymy lub której jesteśmy świadkami jest konfliktem czy nosi już znamiona mobbingu?
I tu właśnie przechodzimy do orzecznictwa, gdzie sądy często odnoszą się do relacji istniejącej między konfliktem a mobbingiem.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu
Wyrok z 19 lipca 2012 r. sygn. akt III APa 11/12
"Tym co odróżnia konflikt od mobbingu jest traktowanie stron jak „równorzędnych" partnerów, którzy wzajemnie wyrażają swoje racje. Z kolei mobbing jest stosowany przez mobbera wobec bezbronnej ofiary, co wyklucza jednocześnie, aby ofiara mogła być aktywną stroną konfliktu."
Wyrok Sądu Najwyższego
Wyrok z 10 grudnia 2012 r. I PK 147/12
"Nie są mobbingiem w sensie prawnym jednorazowe akty przemocy, wewnętrzne poczucie dyskomfortu w miejscu pracy, niezależne od zachowań zewnętrznych, uzasadniona krytyka przez pracodawcę, konflikty w miejscu pracy, które są otwarte i występuje w nich równorzędność podmiotów - nie ma ofiary, niegrzeczne zachowanie pracodawcy, wykorzystywanie fachowości pracownika, zła organizacja pracy, która powoduje duże natężenie pracy w pewnych okresach, brak zastępcy na stanowisku."
Dalej SN wyjaśnił:
"Sam konflikt między współpracownikami czy przełożonym a podwładnym nie oznacza jeszcze mobbingu. Konieczne są działania, mające cechę uporczywości i długotrwałości, a zatem przejawiane przez pracodawcę lub współpracowników względem ofiary mobbingu z określonym nasileniem, występujące przez dłuższy czas."
Analiza przypadku z orzecznictwa
W przypadku sporu sądowego, sądy analizują również, czy osoba, która twierdzi, że doświadczyła mobbingu w rzeczywistości nie eskalowała konfliktu – jeśli tak było, najprawdopodobniej sąd nie stwierdzi mobbingu.
Przykład z praktyki sądowej
Tak było właśnie w przytoczonym wyroku. Mimo różnic w zajmowanych stanowiskach – powódka była pracownikiem, zaś osoba wobec której postawiono zarzut mobbingu – była jej przełożoną, równość między stronami wynikała z tego, że żadna ze stron nie była w tej sytuacji na pozycji „przegranej", nie była bezbronna. Jak stwierdzili świadkowie tych zdarzeń, było to starcie dwóch silnych osobowości.
Tabela porównawcza: Mobbing vs Konflikt
Mobbing | Konflikt |
|---|---|
| Wyraźna dominacja jednej ze stron, która nęka drugą. | Strony są równe, nawet jeśli nie jest to równość stanowisk. Równość odnosi się do tego, że żadna ze stron nie przyjmuje pozycji „ofiary". |
| Bezbronność osoby, która jest celem mobbera. | Aktywność obu stron konfliktu. |
| Niezbędną przesłanką mobbingu jest długotrwałość i uporczywość. | Brak takich przesłanek w przypadku konfliktu. |
| Mobbing to przemoc, najczęściej psychiczna, nękanie. | Konflikt to brak zgodności co do pewnych kwestii. |
| Mobbingowi należy przeciwdziałać. Jest to obowiązek pracodawcy, ale w rzeczywistości całej organizacji. | Konflikt jest nieunikniony. Należy go jednak rozwiązywać, by stał się konfliktem konstruktywnym. W przeciwnym razie, konflikt destrukcyjny może prowadzić do późniejszego mobbingu. |
| Mobbing ma zawsze negatywny, destrukcyjny wpływ na osobę, która tego doświadcza, jak i na całą organizację. | Konflikt prawidłowo rozwiązany ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizacji. |
| Należy niezwłocznie zgłosić takie działania osobom, które w organizacji zajmują się sprawami mobbingu. | Najlepszym sposobem rozwiązania konfliktu są mediacje. |
Praktyczne wnioski
Kiedy to może być mobbing?
- • Działania trwają długo i są uporczywe
- • Jedna strona jest wyraźnie dominująca
- • Ofiara czuje się bezbronna
- • Celem jest poniżenie lub izolacja
- • Występuje psychiczna przemoc
Kiedy to jest konflikt?
- • Obie strony są aktywne w sporze
- • Nikt nie przyjmuje roli ofiary
- • Różnica zdań dotyczy konkretnych kwestii
- • Możliwa jest konstruktywna dyskusja
- • Można rozwiązać przez mediację
Kluczowe pytania do zadania sobie
Zadaj sobie pytania:
- • Czy mogę aktywnie uczestniczyć w rozwiązaniu sytuacji?
- • Czy druga strona jest otwarta na dialog?
- • Czy działania są skierowane przeciwko mnie jako osobie, czy dotyczą konkretnych kwestii?
- • Czy sytuacja trwa już długo i ma charakter systematyczny?
- • Czy czuję się bezsilny wobec tej sytuacji?
Podobał Ci się artykuł?
Podziel się nim z innymi
Potrzebujesz pomocy w rozwiązaniu konfliktów w organizacji?
Oferuję profesjonalne wsparcie w mediacji konfliktów, tworzeniu procedur antymobbingowych oraz szkolenia z zakresu komunikacji interpersonalnej.
Podobał Ci się artykuł?
Podziel się nim z innymi
Zobacz także
Podobne artykuły, które mogą Cię zainteresować
