Molestowanie to niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika i stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej atmosfery. Choć definicja przypomina mobbing, to jest to zupełnie inna instytucja - typ dyskryminacji.
Kluczowa różnica
Molestowanie jest usytuowane w przepisach dotyczących dyskryminacji i wyróżnia się jako jeden z rodzajów dyskryminacji, w przeciwieństwie do mobbingu.
Definicja molestowania
Art. 183a § 5 pkt. 2 Kodeksu pracy
"Molestowanie to niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika i stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery."
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Wyrok SN z 7 listopada 2018 r. (II PK 210/17)
"Molestowaniem jest takie zastosowanie przez pracodawcę prawem dopuszczalnych instrumentów, które ze względu na sposób i formę korzystania z przyznanych kompetencji narusza godność pracownika i stwarza wobec niego zastraszającą, wrogą, poniżającą, upokarzającą lub uwłaczającą atmosferę."
Kluczowe ustalenia SN
Molestowanie a mobbing
Definicja mobbingu:
"Działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników."
Wspólny punkt - naruszenie godności
Godność na gruncie prawa pracy nie została zdefiniowana, jednak obowiązek jej poszanowania i innych dóbr osobistych pracownika jest naczelną zasadą prawa pracy (art. 11¹ k.p.). Oba zjawiska łączy również bardzo silne, negatywne oddziaływanie na psychikę pracownika.
Kluczowe różnice między mobbingiem a molestowaniem
Czas trwania
Molestowanie nie musi być długotrwałe, może być nawet jednorazowym aktem. Mobbing charakteryzuje się długotrwałością i uporczywością.
Kryterium dyskryminacyjne
Molestowanie pojawia się na tle kryterium dyskryminacyjnego (płeć, wiek, pochodzenie itp.), w przeciwieństwie do mobbingu, który pojawia się bez takiej określonej przyczyny.
Zakres oddziaływania
Molestowanie może dotyczyć grupy osób wyróżnionych jedną cechą. Mobbing najczęściej skierowany jest wobec jednej osoby.
Szerokość definicji
Definicja mobbingu jest szersza - obejmuje spowodowanie zaniżenia oceny przydatności zawodowej, poniżenie, ośmieszenie, izolowanie lub wyeliminowanie z zespołu.
Ciężar dowodu
Przy molestowaniu pracownik uprawdopodobnia dyskryminację, a pracodawca musi udowodnić jej brak. W mobbingu pracownik musi udowodnić całe zjawisko.
Porównanie procesu dowodzenia
🔍 Molestowanie:
- • Pracownik: uprawdopodobnia dyskryminację
- • Pracownik: wykazuje kryterium dyskryminacyjne
- • Pracodawca: musi udowodnić brak dyskryminacji
- • Łatwiejsza pozycja procesowa pracownika
⚖️ Mobbing:
- • Pracownik: musi udowodnić mobbing
- • Pracownik: przedstawia wszystkie dowody
- • Wykazanie: wrogiego zachowania
- • Trudniejsza pozycja procesowa
Molestowanie i konflikt - analiza wyroku
Stan faktyczny wyroku SN II PK 210/17
Sytuacja: Nauczycielka matematyki dwukrotnie zdjęła krzyż z pokoju nauczycielskiego. Krzyż został powieszony przez księdza pracującego w szkole, bez podjęcia uchwały, ale za zgodą części nauczycieli.
Reakcja zespołu: Rada Pedagogiczna wyraziła oburzenie. Nauczycielka nazwała swoje zachowanie "eksperymentem socjologicznym", co wywołało falę oburzenia mimo przeprosin.
Konsekwencje: Od tego czasu temat był stale obecny w szkole, powódka była obrażana, ukarana karą upomnienia, opisana w piśmie, "linczowana" podczas Rady Pedagogicznej.
Skutki zdrowotne: Nauczycielka zaczęła często przebywać na zwolnieniu lekarskim i cierpieć na dolegliwości somatyczne.
Orzeczenie Sądu Najwyższego
Stanowisko sądów wszystkich instancji:
"Dyrektor szkoły nie tylko nie przeciwdziałał dyskryminacji w szkole, ale eskalował konflikt.W sytuacji gdy pracodawca widzi, że atmosfera w pracy oraz emocje części pracowników mogą prowadzić do naruszania godności innych pracowników i stwarzać wobec nich atmosferę zastraszania, wrogości, poniżenia, upokorzenia czy też uwłaczającą ich godności, zobowiązany jest przeciwdziałać zachowaniom dyskryminacyjnym, a nie doprowadzać do sytuacji publicznej konfrontacji."
Wnioski z orzeczenia
Niezbędna była mediacja między pracownikami, a pracodawca nie tylko nie skorzystał z polubownych metod załatwiania spraw, ale dążył do eskalacji konfliktu.
Pracodawca złamał obowiązki i spowodował, że konflikt przerodził się w molestowanie.
Przeciwdziałanie dyskryminacji w formie molestowania
Art. 94 pkt. 2b k.p. - Obowiązek pracodawcy
Pracodawca zobowiązany jest do przeciwdziałania dyskryminacji, w tym co ważne, molestowaniu, które jest typem dyskryminacji.
Procedury prewencyjne
Z tego względu bardzo istotne jest wdrożenie kompleksowych działań prewencyjnych:
📋 Procedury i informowanie:
- • Wdrożenie procedur prewencyjnych
- • Informowanie o istniejących ryzykach
- • Edukowanie o dyskryminacji i molestowaniu
- • Jasne kanały zgłaszania przypadków
🎓 Szkolenia i rozwój:
- • Budowanie relacji interpersonalnych
- • Właściwe zarządzanie zespołem
- • Rozwiązywanie konfliktów
- • Zasady prawidłowej komunikacji w pracy
Podsumowanie praktyczne
Kluczowe różnice - tabela porównawcza
| Aspekt | Molestowanie | Mobbing |
|---|---|---|
| Czas trwania | Może być jednorazowy | Długotrwały i uporczywy |
| Podstawa | Kryterium dyskryminacyjne | Bez określonej przyczyny |
| Zakres | Grupa osób z jedną cechą | Najczęściej jedna osoba |
| Ciężar dowodu | Uprawdopodobnienie | Pełny dowód |
| Typ zjawiska | Typ dyskryminacji | Odrębne zjawisko |
Podobał Ci się artykuł?
Podziel się nim z innymi
Potrzebujesz wsparcia w kwestiach molestowania i dyskryminacji?
Oferuję profesjonalne doradztwo w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji i molestowaniu, wdrażania procedur prewencyjnych oraz szkoleń dla zespołów.
Podobał Ci się artykuł?
Podziel się nim z innymi
Zobacz także
Podobne artykuły, które mogą Cię zainteresować
