Czy wymagania pracodawcy odnośnie dress codu pracowników to naruszenie ich prawa do prywatności?

Jednym z istotnych kanałów, dzięki któremu możemy się komunikować z innymi jest nasz ubiór, czyli tzw. komunikacja ekstrawerbalna. Niejednokrotnie odzwierciedla ona nasz charakter, podejście do życia, światopogląd i styl życia.

Zdarza się jednak, że pracodawca narzuca pracownikom, np. w regulaminie pracy w jaki sposób mają być ubrani w miejscu pracy, wskazując szczegółowe wytyczne w tym zakresie. Może to być np. obowiązek noszenia przez mężczyzn garniturów i gładkiej koszuli, zakaz zapuszczania zarostu, a wśród kobiet obowiązek noszenia garsonek, rajstop, także w porze letniej i butów zasłaniających palce, stosowanie delikatnego makijażu, bez krzykliwych kolorów czy neutralnego koloru paznokci. Wydaje się, że tego typu wymogi stanowią dużą ingerencję pracodawcy w sferę osobistą pracowników. Wobec tego nasuwa się pytanie – czy takie działanie pracodawcy stanowi naruszenie prawa pracowników do prywatności?

Zgodnie z art. 111 kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne i inne dobra osobiste pracownika. Poprzez inne dobra osobiste pracownika można rozumieć np. wspomnianą prywatność.

Do sfery prywatnej człowieka należą:

• tożsamość jednostki, dane osobowe, przeszłość;
• życie osobiste, rodzinne (w tym stosunki małżeńskie i konkubinat);
• wyznanie i praktyki religijne;
• stan majątkowy;
• hobby i styl życia;
• karalność, informacje o popełnionych przestępstwach.

Rangę ochrony prywatności podkreślona została w Konstytucji RP w jej art. 47, zgodnie z którym każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.

Choć prywatność jest silnie chroniona przez prawo, to jednak narzucenie konkretnego dress codu nie będzie stanowić jej naruszenia. Dlaczego? Kodeks pracy w art. 100 definiuje bowiem szereg obowiązków pracownika. Wśród nich znajduje się art. 100 § 2 pkt 4, zgodnie z którym pracownik jest obowiązany w szczególności dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Pod pojęciem dobra zakładu pracy kryje się dbałość o wizerunek pracowników spójny z wartościami prezentowanymi przez daną organizację. W tym wypadku możemy mówić o narzuceniu obowiązku noszenia stroju służbowego lub korporacyjnego. W literaturze wskazuje się natomiast, że skoro strój korporacyjny współtworzy dobry wizerunek przedsiębiorcy, to pracodawca ma prawo żądać od pracownika współdziałania w tym celu.

Oczekiwania pracodawcy względem ubioru pracownika muszą jednak odpowiadać dwóm zasadom. Dress code powinien być uzasadniony ze względu na rodzaj wykonywanej pracy, a wymagania w zakresie ubioru nie mogą naruszać godności pracownika.

Literatura: